گلستان از مناطق کم آب کشور است که محدودیت منابع آبی و نبود تعادل بین منابع آبی و مصرف این استان را در آستانه بحران جدی و اساسی در سالهای آینده قرار داده است.

به گزارش خبرنگار مهر در گرگان، گلستان دو میلیارد و 500 مترمکعب منابع آبی دارد که نیمی از این منابع از طریق مخازن زیرزمینی و بقیه آبهای سطحی و رو زمینی تامین می شود.همچنین 91 درصد منابع آبی گلستان در بخش کشاورزی و بقیه در سایر بخشها مانند صنعت، گردشگری، شرب و .. مصرف می شود.

روند رو به رشد جمعیت، گسترش صنعت، استفاده بی رویه از منابع آب، تخصیص بخش قابل توجهی از منابع آب شرب در بخشهای دیگر از جمله آبیاری فضای سبز شهری نیاز به تامین منابع آب جدید را در این استان ضروری می سازد. بر اساس آمار در 50 سال گذشته سرانه منابع آب در کشور و گلستان به ازای هر فرد حدود پنج هزار مترمکعب در سال بوده که این میزان اکنون به هزار و 500 مترمکعب در سال در گلستان کاهش یافته است.

یافته ها و نیازسنجی ها نشان می دهد که گلستان در آستانه سال 1404 و افق 20 ساله توسعه کشور به پنج هزار لیتر در ثانیه منابع آبی جدید نیاز دارد که باید به طرق مختلف تامین شود. طرح انتقال آب غرب مازندران به شرق گلستان از جمله راهکارها و تدبیرها برای جبران نقیصه کمبود آب در گلستان بوده که باید پیگیری اساسی شود.

این درحالی که به تاکید بسیاری از صاحبنظران و کارشناسان بهترین راه حل برای جبران این کمبود و داشتن منابع آبی پایدار، "صرفه جویی و مدیریت در مصرف منابع آبی" است.

تغییر در شیوه های بهره برداری از منابع آبی، مرمت و بازسازی شبکه های فرسوده، تعادل و اصلاح تعرفه ها، استفاده از فناوریهای نوین و پیشرفته، فرهنگ سازی و اطلاع رسانی و آموزش از جمله راهکارها برای کاهش و صرفه جویی در مصرف منابع آبی و مدیریت در منابع اعلام شد.

مدیرعامل شرکت آب منطقه ای گلستان در این زمینه به خبرنگار مهر در گرگان افزود: برای اینکه بحران کمبود آب در استان مدیریت و کنترل شود، علاوه برای اجرای طرحهای اصولی و درازمدت چاره ای جز صرفه جویی و اصلاح شیوه های مصرف مناسب نداریم.

نادعلی حاجیلری افزود: باتوجه شرایط منابع آبی و خشکسالی که همواره استان را تهدید می کند، استفاده اقتصادی از منابع آبی و منابع در اختیار باید سرلوحه قرار گیرد.

وی اظهار داشت: عدم تعادل بین منابع و مصرف از مهمترین مشکلات بوده که روند کاهش و کمبود آب را در استان شدت می بخشد.

وی خاطرنشان کرد: اکنون 69 درصد منابع آبی سطحی که حدود یک میلیارد و 250 میلیون مترمکعب بوده، بهره برداری می شود و به نوعی از تمامی ظرفیتهای این بخش استفاده می شود.

به گفته حاجیلری، برای کاهش خطرات و پیامدهای ناشی از کمبود منابع آبی در استان باید به دنبال تعریف منابع آبی جدید در استان باشیم تا نیازها تامین شود.

رئیس کارگروه انسجام بخشی منابع آبی گلستان بیان داشت: برآیندها نشان می دهد که سطح منابع آبهای زیرزمینی استان بشدت در حال کاهش است و از وضعیت نامناسبی برخودار است این درحالی است که میزان تقاضا برای استفاده از منابع آبی رو به افزایش بوده و فرآیند افزایش جمعیت، گسترش صنعت و کشاورزی، نیاز به منابع آبی را بیشتر می کند.

وی با بیان اینکه بسیاری از شبکه های توزیع و خطوط انتقال آب استان فرسوده است، عنوان کرد: این امر نیز موجب هدررفت حجمی از منابع آبی می شود که باید مرمت و اصلاح شود.

حاجیلری خاطرنشان کرد: برای جبران مشکلات و کاهش پیامدهای ناشی از خشکسالی باید از فناوریهای نوین استفاده شود و راندمان افزایش یابد که در این زمینه هماهنگیهایی با ادارات مربوط بوجود آمد تا روشهای استحصال از منابع آبی توسعه و بازنگری یابد.

مدیرعامل شرکت آب منطقه ای گلستان بیان داشت: افزایش مصرف موجب کاهش آبدهی چاهها و قنوات شده که تخریب منابع آب، شور شدن و اتلاف سرمایه ها از مهمترین پیامدهای آن است.

وی تاکید کرد: این امر موجب نشستهای مقطعی در برخی مناطق استان شده که افزایش برداشت بی رویه از منابع آبی وضعیت نگران کننده ای را به بار می آورد.

مدیرعامل شرکت بهره برداری و توزیع آب گلستان نیز گفت: جلوگیری از برداشتهای غیرمجاز منابع آبی باید در اولویت قرار گیرد و در این راستا با 361 مورد برداشت غیرمجاز از منابع آبی طی سال گذشته در استان برخورد شد.

مسلم مهتابی در گفتگو با خبرنگار مهر در گرگان افزود: گلستان فاقد منابع آبی قوی بوده از این رو برای تامین منابع آبی پایدار و مطمئن باید صرفه جویی در مصرف آب، محور قرار گیرد.

وی بیان داشت: اکنون 850 هزار هکتار اراضی قابل کشت در استان وجود دارد که فقط در 650 هزار هکتار کشت صورت می گیرد و باید برای تامین منابع آبی پایدار برنامه ریزی شود.

وی خاطرنشان کرد: منابع آبی استان پاسخگوی نیازها در سال های آینده نخواهد بود که این وضعیت نگران کننده با ارائه تدبیرهای اصولی و رعایت صرفه جویی کنترل می شود.

به تاکید مهتابی، رعایت الگوی کشت از دیگر مسائلی است که باید به آن توجه شود و کشاورزان باید به سمت کشت محصولاتی بروند که نیاز آبی کمتری دارند. افزایش راندمان در سطح، از دیگر راهکارهایی است که برای مقابله با بحران باید مورد توجه و تاکید قرار گیرد و سال زراعی جاری میزان راندمان آبیاری پنج درصد افزایش یافت.

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب گلستان نیز در این زمینه به خبرنگار مهر در گرگان افزود: برای صرفه جویی در مصرف منابع آبی باید در مبانی تولید، انتقال، توزیع و مصرف بازنگری صورت گیرد.

عباس رضایی افزود: صرفه جویی در مصرف منابع فقط کار مردم نیست بلکه قسمت عمده این برنامه برعهده دولت و متولیان بخشهای مختلف است.

وی میزان مصرف آب در استان را به ازای هر فرد 220 لیتر در ماه اعلام و اضافه کرد: این میزان بیش از استاندارد جهانی بوده که مشکل زاست.

وی خاطرنشان کرد: برآیندها نشان می دهد که میزان سرانه آب به ازای هر فرد در استان کاهش چشمگیری یافته است که این امر نشان از بحران جدید در آینده است.

رضایی بیان داشت: باید با اصلاح شیوه ها در کاهش هدررفت منابع آبی برنامه ریزی کنیم در حالیکه اکنون 25 درصد منابع آبی استان به دلایلی مانند فرسودگی شبکه ها هدر می رود.

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب گلستان گفت: جداسازی شبکه آبیاری فضای سبز شهری از شرب از دیگر برنامه هایی است که باید پیگیری شود و اکنون 90 درصد فضای سبز شهری استان با آب شرب آبیاری می شود.

وی افزود: با در نظر گرفتن سرانه 15 مترمربع فضای سبز به ازای هر نفر، میزان آب مورد نیاز فضای سبز در سال 1400 حدود چهار میلیون مترمکعب خواهد بود همچنین طبق استاندارد جهانی سرانه فضای سبز برای هر نفر20 مترمربع اعلام شده و این رقم در ایران بین 9 تا 11 مترمربع است.

رضایی، افزایش جمعیت، ارتقاء سطح بهداشت، افزایش تقاضا و محدودیت منابع آب را از جمله چالشهای اساسی فراروی این شرکت اعلام کرد.

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب گلستان بیان داشت: اجرای سیستم آبیاری بارانی و قطره ای فضای سبز، انجام مطالعات فضای سبز چهار شهر استان، حفر و تجهیز چاه توسط شهرداری گرگان جهت فضای سبز، سایر دستگاه های پرعرصه را از جمله اقدامات برای تامین آب فضای سبز است.

وی یادآور شد: همکاری فنی و علمی طرفین و تبادل اطلاعات، تهیه بانک اطلاعاتی جامع وضع موجود فضای سبز و تعیین ردیف منابع مالی جهت دستیابی به موضوع تفاهمنامه از دیگر اقدامات مورد نیاز جهت اجرای تفاهمنامه در استان است.

استفاده از شیوه های نوین آبیاری در بخش کشاورزی می تواند در اصلاح مصرف در منابع آبی تاثیر فراوانی داشته باشد و از اتلاف این نعمت خدادادی جلوگیری کند.

همچنین با توجه به محدودیت منابع آبی گلستان، اصلاح الگوی مصرف نیازمند فرهنگسازی پایدار است و این مسئله در گرو تدوین راهکارهایی است تا همه افراد جامعه الزام رفتارهای اصلاح مصرف را احساس کنند.

اتخاذ روشهای علمی برای مصرف آب در همه بخش ها نیاز اساسی استان بوده که باید به صورت مستمر و عملی پیگیری شود.

گلستان 227 هزار مشترک شهری و 151 هزار مشترک روستایی دارد که منابع آبی آنها از طریق 350 حلقه چاه عمیق روستایی و 182 حلقه چاه آب شهری تامین می شود.

303 کیلومتر خطوط انتقال با هزار 896 کیلومتر شبکه توزیع شهری و 3600 کیلومتر شبکه توزیع و انتقال آب روستایی در گلستان طراحی شده است.